شیمی درمانی (به آن کموتراپی هم گفته می شود) نوعی از درمان سرطان است که در آن از دارو برای نابود کردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. گاهی اوقات این درمان بهترین انتخاب شماست و می تواند سلولهای سرطانی که در فاصله ای دورتر از توده اولیه هستند را از بین برده از طرفی به سلولهای سالم نیز صدمه بزند و باعث ایجاد عوارض جانبی گردد. نکته:پروتکل درمانی هر فرد اختصاصی است و با درمان دیگران متفاوت است.

عوارض جانبی شایع به دنبال شیمی درمانی

به دنبال شیمی درمانی عوارض شایعی وجود دارد که نباید شما را نگران کند.

عوارض گوارش

1-تهوع و استفراغ: جهت کنترل تهوع و استفراغ، موارد زیر مفید می باشد:

• مصرف داروهای ضد تهوع تجویزی
• استفاده از غذاهای سبک
• خوردن غذا در اندازه کوچک در 6-5 وعده
• نخوردن غذاهای پرچرب، سرخ شده یا خیلی شیرین
• تا حد امکان خودتان غذا درست نکنید (حالت تهوع تان را بیشتر میکند)
• غذای مورد علاقه تان را نخورید( از آن زده می شوید)
• استفاده از دهان شویه حداقل دوبار در روز مسواک بزنید.
• از معجون ها (مخلوط بستنی موز، کمی عسل با پودر بادام، گردو، پسته و شیر) یا مایعات مغذی( آبگوشت، آب مرغ و انواع آبمیوه ها) استفاده کنید.
• روش های آرامش ذهن و ریلکسیشن و یا یوگا را یاد بگیرید و بکار ببرید.
• بهتر است از راه دهان نفس های آرام و عمیق بکشید.
• برای صبحانه از غذاهای نرم یا انواع نان های نرم به همراه پنیر استفاده کنید.

2-اسهال: این عارضه به دنبال شیمی درمانی رخ داده و مشکلاتی مثل کم آبی بدن (دهیدراتاسیون)، عدم تعادل الکترولیتها (کاهش سدیم و پتاسیم) و کاهش جذب مواد غذایی برای بیمار ایجاد میکند. از خوردن غذاهای محرک سیستم گوارشی مثل غذاهای سرخ شده خودداری کنید. سبزیجات خام نخورید، آدامس و شیرین جات مانند مسهل عمل میکنند استفاده نکنید، مصرف غذاهای ساده مانند: موز، برنج، نان و مایعات بدون شکر و کافئین (غیر از چای و یا برخی آبمیوه ها) و مصرف پروتئین ها مثل گوشت، مرغ و تخم مرغ پخته در کاهش اسهال کمک کننده است. عدم مصرف غذاهای مسهل مثل آلو، ریواس و انبه، مصرف کافی مایعات جهت جبران آب از دست رفته و تنظیم حجم الکترولیت بدن (3-4 لیتر)

3-یبوست: روزانه دو الی سه لیوان مایعات بیشتر از حد معمول مصرف کنید. مواد غذایی پرفیبر مثل میوه، سبزیجات و لوبیا بخورید. سالاد را با روغن زیتون بخورید یا میوه های انجیر و آلو مصرف کنید. روزانه به انجام تمرینات سبک ورزشی و فعالیت های فیزیکی بپردازید. در صورت نیاز می تونید از داروهای مسهل زیر نظز پزشک استفاده نمائید. غذایتان را بهتر است در دمای اتاق یا بصورت سرد میل کنید.

4-زخم دهان: دهان و دندانتان را 2-3 بار در روز شسته و مسواک کنید. از یک لیوان آب حاوی مقدار کمی جوش شیرین استفاده نمائید و روی لبها نرم کننده بمالید. تکه های کوچک یخ باعث کاهش درد دهان میشود.

5- مشکلات خونی:

* کاهش تعداد گلبول های سفید: این بدان معنی است که سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و شما در معرض ابتلا به عفونت هستید. امکان ابتلا به عفونت را کاهش دهید.

در صورت بریدگی و زخم ، پس از شست و شوی محل، با چسب مخصوص زخم بپوشانید.

 از تماس با افراد دارای بیماری عفونی بپرهیزید.

استفاده از ماسک.

مراجعه احتمالی جهت دریافت نسخه GCSF یا آنتی بیوتیک در صورت تجویز آمپول GCSF (زیرجلدی) تماما استفاده شود.

 از رفتن به اماکن عمومی بپرهیزید.

 عدم ارتباط با حیوانات خانگی.

 در صورت تب و لرز سریعا تماس با پزشک

* کاهش تعداد گلبول های قرمز: باعث خستگی ، تنگی نفس و یا رنگ پریدگی. برای بالابردن هموگلبین، مصرف جگر، گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغو سبزیجات با برگ سبز (اسفناج) توصیه می شود.

* کاهش تعداد پلاکتها: دارای نشانه کبودی و نقاط قرمز روی پوست می باشد. از مسواک نرم استفاده کنید، از فعالیتهای فیزیکی سنگین پرهیز کنید، ماشین ریش تراشی به جای تیغ بکار رود.

* ریزش مو: موی تان را کوتاه کنید، از کلاه گیس یا روسری استفاده نمایید، شانه دانه درشت استفاده کنید، از سشوار و آب داغ استفاده نکنید، رنگ مو استفاده ننمایید.